In 2022 en 2023 mocht ik in opdracht van het LWL (Landschaftsverband Westfalen-Lippe) onderzoek doen naar historische heggen in de regio Soest / Warendorf (Duitsland). Bij de vele bezoeken werden ontzettend veel relicten gevonden in tientallen heggen. In het Freilichtmuseum in Detmold werden begin dit jaar de eerste resultaten gedeeld maar nu staat een deel van het onderzoek online. Het is te vinden op https://www.lwl.org/geodatenkultur/suche en dan als zoekopdracht “Hecke” geven. Jammer dat in Nederland niet zo’n dergelijke database voorhanden is voor relicten in historische heggen. Dat zou een heel ander licht laten schijnen op wat nu jammer genoeg vaak “ons immateriële erfgoed” wordt genoemd. Immaterieel erfgoed maakt immers ons cultuurlandschap. Op de foto een prachtig voorbeeld van twee massieve horizontaal geknikte takken in een historische heg.

Kleinschalig Cultuurlandschap organiseert ook in 2024/2025 ontspannende, authentieke cursus heggenvlechten. De eendaagse cursussen vinden plaats op zaterdag 19 en 26 oktober en zaterdag 9 en 16 november in de gemeente Wijchen. De start is om 9.30 en de cursus zal eindigen rond 13.30 uur. Tijdens deze cursus kan men van heggendeskundige Sjoerd Aertssen de verschillende traditionele Nederlandse en Europese technieken leren. Hierbij  worden takken gebogen, geknikt en vervlochten met elkaar. Het werk is niet zwaar of moeilijk. Iedereen die met een snoeischaar kan omgaan kan het leren. Kleinschalig Cultuurlandschap zorgt voor gereedschap. Voor deelname aan de cursussen is een vrijwillige bijdrage welkom. Aanmelden kan gedaan worden door een mail te sturen aan: info@kleinschaligcultuurlandschap.nl (o.v.v. van gewenste datum en aantal mensen waarmee u komt). U ontvangt een bevestiging met de locatie van de cursus.

Uitgebreid ingehakt, gebogen en onderhouden gedurende generaties – de traditionele Lippborg haag vertegenwoordigde ooit een onoverkomelijke barrière voor grazend vee en een bron van hout. Welke getuigenissen van deze bijzondere haagvorm vandaag de dag nog bewaard zijn gebleven, is grotendeels onbekend. Zijn er nog sporen van de hagen in het Lippborggebied (district Soest) en zo ja, welke? Vanaf maart mag ik als internationale heggendeskundige daarop een antwoord gaan zoeken voor het LWL. Het is een eer voor mij dat ik in de voetsporen van Georg Müller mag treden. Ik zal jullie in de komende maanden op de hoogte houden van de resultaten.

Op Zaterdag 25 februari 2023 geef ik de workshop authentiek heggenvlechten in Wijchen. Leer in een dagdeel de basis van het authentiek vlechten in de praktijk en in theorie. Aan het einde van de ochtend ken je vast de verschillen met het (Engelse) heggenleggen. Het vlechten is niet moeilijk om aan te leren en het is geen zware klus: een snoeischaar en zaagje zijn voldoende. Wie mee wil doen kan zich aanmelden via de e-mail op deze site. Kijk op mijn facebookpagina van kleinschalig cultuurlandschap voor meer informatie.

Het heeft even geduurd. Helaas is de oplage van het rapport over de historische heggen en wallen in Wijchen en Heumen te beperkt geweest. De belangstelling over de authentieke beheermethoden van heggen neemt gelukkig toe. Daarom is het hele verslag nu als PDF in te zie. Ik wens veel leesplezier en wijsheid toe.

Terug naar de basis. Ik zie een duidelijke relatie tussen de ouder-kind hechtingsstijl en heggenvlechten. De ouder-kind hechtingsstijl loopt door in de manier waarop iemand zich hecht aan anderen. Bij het heggenvlechten gaat het erom de manier te vinden waarop de stam of tak zich goed en stevig hecht aan de andere. Soms is de relatie ouder-kind wat onder spanning komen staan, door miscommunicatie, een conflict of vervreemding. Heggenvlechten kan een laagdrempelige manier zijn om de relatie te verbeteren. Door samenwerking in de natuur onder deskundige begeleiding wordt gezamenlijk of afzonderlijk gekeken naar de onderliggende zaken. In rust en ruimte worden gedachten, gevoelens en verwachtingen die er (onbewust) leven, aan het licht gebracht. 

Het heggenvlechten is daarbij ondergeschikt aan het doel van de relatieverbetering, maar vormt een uitstekende basis om ontspannen in contact te  komen met elkaar. Nabijheid, plezier, bescherming, opladen, leren en gevoelens in goede banen leiden. Het heggenvlechten is niet moeilijk of zwaar, maar levert wel direct resultaat. Wilt u op deze manier samenwerken aan relatieverbetering, mail mij dan.

​De basis van al mijn ontwerpen is de lokale geschiedenis van het landschap. Vaak is deze nog zichtbaar en kan deze worden versterkt. Onderzoek naar verdwenen elementen helpt bij het opbouwen van een gedegen invulling zodat de verloren, maar unieke waarden weer tot zijn recht kunnen komen.  

Wanneer een boerenerf wordt aangepast of omgevormd, kan het zijn dat de gemeente u om een landschapsontwerp of erfinrichtingsplan vraagt. Kleinschalig Cultuurlandschap zorgt er samen met u voor dat uw pand(en) landschappelijk worden ingepast. Ook voor overige ingrepen bij groene projecten (u kunt hierbij denken aan groenstroken of speelterreinen) is een passend landschappelijk inrichtingsvoorstel de belangrijkste basis.

Graag kom ik bij u langs (bij voorkeur op de project locatie) voor een vrijblijvend kennismakingsbezoek. De streekeigen beplanting wordt ingepast naar uw wensen. Elk inrichtingsplan wordt uiteraard aangevuld met een uitgebreide beplantingslijst. Duidelijke afspraken over planning liggen ten grondslag aan de offerte op maat.   

Meer dan 4500 struiken zijn deze winter de grond in gegaan. Dat was een enorme hoeveelheid en dus een ontzettende uitdaging! Geheel volgens traditie zijn ze direct na het aanplanten afgezet om de groei te bevorderen. Ik kijk uit naar mooie gevlochten heggen in de winter van 2021-2022!

De meidoorn biedt prachtige mogelijkheden om te vlechten. De takken en doornen zijn talrijk waardoor ze goed in elkaar te haken zijn en het vlechtwerk een stevig geheel wordt. Bij andere planten zoals bijvoorbeeld de hazelaar met zijn gladdere stam is dat niet het geval. Daar is soms een hulpmiddel nodig om structuur te geven aan de heg. Ik gebruik hiervoor de takken (tenen) van de Salix fragilis, een prachtig natuurlijke wilgenteen die perfect is te gebruiken om de takken mee vast te binden. Op de afbeelding staan ze netjes in de rij wachtend op een periode in het water om ze weer soepel te maken. Natuurlijker wordt het niet.